Εκπνοή-Και-Τίποτα

performance S.Beckett/Δ.Δημητριάδης

Η παράσταση αυτή αποτελεί “συμπλοκή” δύο ποιητικών λόγων. Ο πρώτος αφορά στη νέα κυκλοφορία του ποιητικού κειμένου του Δημήτρη Δημητριάδη με τίτλο “ Εκπνοή”- το οποίο θα παρασταθεί για πρώτη φορά από την AlmaKalma με τη συνεργασία του ίδιου του ποιητή- και το δεύτερο αφορά στο “κολάζ” Μπεκετικών ελλειπτικών κειμένων όπως τα “Κείμενα για το τίποτα” και οι “Σαχλοκουβέντες”, οι οποίες αποτελούν μικρής έκτασης ποιήματα. Η “συμπλοκή” αυτή φιλοδοξεί να αποδώσει το υπαρξιακό τέλμα του σύγχρονου ατόμου που είναι ευθέως ανάλογο με την απώλεια των ιδεολογιών και της ρήξης του πολιτικού λόγου. Μέσα από τις λέξεις αναζητά ο ποιητής το πράγμα. Αναζητά την αρχέγονη σύλληψη του υποκειμένου για τον κόσμο. Τα πρόσωπα αντικαθίστανται από τις μορφές.

Η δραματοποίηση του λόγου ακολουθεί τη γραμμή του διπόλου αποδόμηση-αναδόμηση, όπου αφαιρούνται τα αρχικά σημεία στίξης και ενισχύεται η αισθητική της ηχητικής αξίας της λέξης και η διαμόρφωση εκ νέου ενός νοηματικού τοπίου.

Οι ηθοποιοί συνδέουν τη ρυθμικότητα του λόγου με σωματικές δράσεις που έχουν καταγωγή τα βιώματα που προκύπτουν σ'αυτούς με την ανάγνωση των κειμένων και δημιουργούν μορφές-φορείς του ποιητικού λόγου. Οι δομές που αναπτύσσονται ακολουθούν την αρχή των ελαχίστων δράσεων που έχει συστηματοποιηθεί στο Εργαστήριο Έρευνας της AlmaKalma τα τελευταία χρόνια.

Τη ζωντανή δράση πλαισιώνει αλληλεπιδραστικά η προβολή εικαστικής ταινίας που θα σχολιάζει τα τεκτενόμενα, ενώ ο χώρος δράσης ενσωματώνει τους θεατές.

Κείμενα για τη performance

Κείμενο-1

Το χωροχρονικό τοπίο της παράστασης προκύπτει από τη δυναμική των δύο ποιητικών λόγων, οι οποίοι συνδέουν την απειροστή διάρκεια με το άπειρο συνεχές της. Σ' αυτό το τοπίο αποκτούν υλικότητα οι ακραιφνείς στιγμές ενός υποκειμένου που διασπάται σε δύο μορφές. Τη μορφή-1 του “εδώ” και τη μορφή-2 του “εκεί”. Η πρώτη οριοθετεί το μηδέν της ύπαρξης του υποκειμένου μιλώντας-”εδώ” για κάποια διέξοδο-”εκεί”. Η δεύτερη ανήκει στο “εκεί” μιλώντας για το άπειρο της επικείμενης μη-ύπαρξης του υποκειμένου. Και οι δύο μορφές είναι η ομιλία τους. Αυτός ο λακανικός ορισμόςτης παρουσίας του είναι ενοποιεί το διχασμό του υποκειμένου αναζητώντας τη χαμένη λέξη και κατ' επέκταση το χαμένο λόγο.

Πώς όμως η λέξη χάνεται; Πώς αποσυνδέεται από τη ρηματική πρόταση και βουλιάζει στην ανοησία; Ο Beckett βυθίζεται στο γλωσσικό παιχνίδι εκεί που η λέξη ψάχνει την ουσία της ύπαρξής της ή αλλιώς, κατά τον Foucault, καταλήγει στο πράγμα. Ο Beckett δεν επιδιώκει απλά την αποδόμηση του λόγου ως προϊόν της μετακύλισης των νοημάτων στο κενό της σύγχρονης σκέψης. Επιζητεί με πάθος την αναδόμηση του νοήματος και μ΄αυτό τον τρόπο τον αναστοχασμό πάνω στην ύπαρξη. Αλλά είμαστε η ομιλία μας και δεν μπορούμε να είμαστε ότι δεν μπορούμε να πούμε. “Για ότι δεν μπορούμε με βεβαιότητα να μιλήσουμε καλύτερα να σιωπούμε” ξεκινά το Tractatus ο Wittgenstein στην προσπάθειά του να μετατοπίσει το πρόβλημα της φιλοσοφίας σε πρόβλημα της γλώσσας.

Άρα, για ότι δεν μπορούμε να είμαστε καλύτερα να μην είμαστε . Ή για να μιλήσουμε για την ύπαρξή μας ας μιλήσουμε για την απουσία μας πρώτα Και η απουσία ως τέτοια δεν καθορίζεται μόνο από τη λέξη ως νόημα, αλλά και από το πράγμα που τη συνδέει με το νόημα, οπότε πρέπει να αναστοχαστούμε πάνω στα αντικείμενα ξανά, πάνω στην ύλη των λέξεων ξανά και τότε ίσως μπορέσουμε να μιλήσουμε για το γεγονός του θανάτου που προσδιορίζει την καθολικότητα της ζωής μας και έτσι “να βγούμε έξω και να ξαναδούμε τα αστέρια. Και τα υπόλοιπα θα ακολουθήσουν. Ποιά είναι η λέξη;”(S.Beckett).

Κείμενο-2
Διασπασμένο (το υποκείμενο) στο εδώ και στο εκεί...

Στο εδώ το υποκείμενο προσπαθεί να αρθρώσει λόγο, να θέσει τις προτάσεις σε λειτουργική σειρά και άρα να παράγει ομιλία. Η λέξη θέλει να κινηθεί προς το πράγμα, μα ο λαβύρινθος του χαμένου λόγου παράγει σπαράγματα νοημάτων που καθηλώνουν το υποκείμενο στην εν γένει θραυσματική του μορφή. Είναι οι ρυθμοί που αγγίζουν την άρθρωση και δίνουν την δυνατότητα να υπάρξουν οι λέξεις- κάπου εδώ και κάπου τώρα- ως ρημαγμένα όντα, πάντως όντα και όχι απολιθώματα μιας αρχαίας ουσίας.

Στο εκεί ορίζεται η διάρκεια της τελευταίας στιγμής πριν το τέλος αυτού που πιστοποιεί το
υποκείμενο ως ύπαρξη. Ο λόγος εκεί συντονίζεται με την απώλεια της ανάσας που ασθματικά
συναντά το πρόσωπο μέσα από τη μορφή. Η μορφή στο εκεί αρκούντως γερασμένη αναμένει την απόλαυση της ανυπαρξίας της (οι λέξεις).

Κείμενο-3

Συριγμοί φράσεων που υποδηλώνουν δυσκολία στο αναπνευστικό, αλλά ο λόγος ακούγεται με
ορισμένη απόλαυση....

Το υποκείμενο Μορφή-2 (εκεί) συνειδητά επιταχύνει το τέλος της αναπνοής με περιόδους ακατάπαυστου λόγου, ενώ υπάρχουν μικρές περίοδοι αργόσυρτου λόγου που συρρικνώνεται στην εκφορά μερικών λέξεων. Οι συνολικές δράσεις αφορούν στις τάσεις διαφόρων σημείων του σώματος με κύρια κατεύθυνση να σηκωθεί το υποκείμενο, να κινηθεί στο χώμα με “πέλμα” ένα βιβλίο. Η έκφραση του δηλώνει την απόλαυση της τελευταίας στιγμής που το στόμα είναι μια λεπτή γραμμή-όριο μεταξύ της ύπαρξης και της απουσίας. Η συνείδηση αυτού του ορίου δίνει το νόημα της ύπαρξης στο υποκείμενο που μιλάει για το τέλος. Σε αντίθεση με το υποκείμενο Μορφή-1 (εδώ) που προσπαθεί να μιλήσει για την ύπαρξή του, ως φαινόμενο ζωής, μέσα από την απουσία του- παράγωγο του θανάτου. Και στις δύο μορφές του υποκειμένου αναπτύσσεται μία διαλεχτική της διάρκειας των στιγμών. Η στιγμή πριν και η στιγμή μετά τη συνείδηση της ύπαρξης έχει ως μέτρο την αναζήτηση και εύρεση της ουσίας της απουσίας. Αρθρώνεται ένας λόγος μέσω μιας αρνητικής διαλεχτικής όπου το όν ως τέτοιο καθορίζεται από τη συνείδητοποίηση του μη-όντος. Μετρώ τις στιγμές της παρουσίας μου όταν καθορίσω την απουσία μου από τις στιγμές αυτές. Αν θελήσω να πω “ότι δεν είμαι” τότε για να μην όντως είμαι πρέπει να πώ “ότι ήμουν ή ότι θα έιμαι” (S.Beckett). Και ακολουθώντας τη διαδρομή των στιγμών αυτής της διερώτησης να καταλήξω στη λεπτή γραμμή του “προσώπου όπου θα γίνει αυτό που είναι να γίνει” (Δ. Δημητριάδης).

Μήτρου Γιάννης

Συντελεστές

μετάφραση κειμένων Μαρωνίτη Ερωφίλη ,T. Halpin Robin

Σκηνοθετική διδασκαλία-έρευνα/δραματουργική επεξεργασία

Μήτρου Γιάννης

βοηθός σκηνοθέτη Μιτσάγγα Ελένη, Μεσηνιώτης Χάρης
performers Χαρέλα Μαρία, Θεοδοσίου Μάρω


εικαστικές παραμβάσεις Οικονόμου Μαρία

Φωτισμοί Παπανικολάου Γιώργος, Perrenoud Jean
κινηματογραφικά τοπία Τζελέπη Χρύσα, Κερσανίδης Άκης
κουστούμιαι Ιωαννίδου Κική

δημιουργική ομάδα Χατζή Γιώτα, Νοχουτίδης Κυριάκος, Χαίτογλου Αλεξάνδρα


παραγωγή-εκτέλεση AlmaKalma
διεύθυνση παραγωγής Τζελέπη Χρύσα

υπεύθυνη οργάνωσης σε Αθήνα και Πάτρα Κοσκινά Μάρθα
υπεύθυνη επικοινωνίας AlmaKalma Μιτσάγγα Ελένη (τηλέφωνο επικοινωνίας 6936 501 119)



Παρουσιάσεις


Θεσσαλονίκη στο studio Ars Moriendi από 15 Ιανουαρίου έως και 8 Φεβρουαρίου '09, Πέμπτη έως Κυριακή, στις 21:00{Δημ. Κουφίτσα 18, τηλ 2310-248588}


Αθήνα στο Χώρο Τέχνης Ασωμάτων από 19 Φεβρουαρίου έως 15 Μαρτίου '09, Πέμπτη έως Κυριακή (οι ώρες θα ανακοινωθούν){Ασωμάτων 6, Θησείο, τηλ 210-3224664}



Επίσης, θα παρουσιαστεί στο Ηράκλειο (Κρήτη), στο Παγοποιείον, στα πλαίσια των προβολών του 7ου Φεστιβάλ Πειραματικού κινηματογράφου Strange Screen από τις 12 έως και τις 15 Φεβρουαρίου '09. {Πλατεία Αγίου Τίτου 2810 346028}